Mijnheer de Vlaams Bouwmeester: moeten wij Hollanders worden?

Zo lijkt het, wanneer je het pleidooi van de nieuwe Vlaams Bouwmeester hoort. Het platteland ontvolken, de mensen verhuizen naar de stad. Tegen 2050 zou er al effect moeten zijn. Het lijkt wel een programmapunt uit de beleidsverklaring van Mao Zedong. Een eenvoudige manier van denken die voorbijgaat aan een traditie, eigenheid, aan de endogene evolutie van een gebied, aan een spiegel van het volk dat er woont. Ja, zelfs voorbijgaat aan datgene wat Vlaanderen “Vlaanderen” maakt. Dat onze ruimtelijke ordening niet perfect is klopt. Dat er andere voorbeelden zijn in Europa waar de ordening meer structuur heeft klopt ook. Nederland is daar vaak het voorbeeld. Maar die Hollanders zijn toch gewoon ook anders. Willen wij als Vlaming leven als een Hollander? Moeten wij daartoe gedwongen worden? Natuurlijk niet mijnheer de Vlaams Bouwmeester.
Van een pas aangestelde topambtenaar had ik meer verwacht dan een simpel uitdagend statement dat we het platteland beter ontvolken. Vlaanderen heeft een traditie van overleg en consensus zoeken, maar u vindt het nodig om 1/3 van de Vlaamse bevolking met de vinger te wijzen. En nee, ze hoeven het niet persoonlijk te pakken, maar: “wie in een huis op het platteland woont, zou daarin eigenlijk het best niet meer investeren. Het huis uitwonen en intussen sparen om in de stad te gaan wonen” dat is het ideaal voor onze Vlaams Bouwmeester. Maar is dat ook het ideaal? Klopt het wat de Vlaams Bouwmeester beweert dat een inwoner van een stad minder kost aan voorzieningen dan iemand op het platteland? Is een park waar men voor u het gras afrijdt voor de maatschappij veel goedkoper dan een eigen tuin? Zal de redenering over mobiliteit nog gelden wanneer we straks (ook op het platteland) bediend worden met gedeelde klimaatneutrale zelfrijdende auto’s? Speelt het sociale weefsel, de herkenbaarheid en identiteit voor mensen dan geen rol? Endogene groei op het platteland heeft een eigen economisch weefsel gecreëerd. Agrarische en para agrarische activiteit en nog zoveel meer. U ziet het platteland meer als een natuurgebied ten dienste van de stedeling en niet als een gebied waar mensen wonen, leven, werken en welvaart creëren.
Mijnheer de Vlaams bouwmeester, ik had van u verwacht dat u de uitdagingen die er zijn op het platteland mee zou willen aanpakken. Aanpakken met de actoren die er actief zijn. Ik had verwacht dat u vanuit een ambitie om de ruimtelijke kwaliteit te verhogen, zou bereid zijn om mee te werken aan een echt dorpenbeleid. Een dorpenbeleid dat er niet op gericht is om mensen naar de stad te verdrijven, maar een echt dorpenbeleid dat de ambitie heeft om mensen in het dorp, in harmonie met de omgeving op een duurzame en kwalitatieve manier te laten samenleven. Een dorpenbeleid dat ook de ambitie heeft om stad en platteland elkaar te laten versterken.